Μία κριτική στην πολιτική για το πράσινο στο Δήμο Θεσσαλονίκης.

Αποτελεί γεγονός ότι η πόλη της Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζεται από σημαντική έλλειψη πρασίνου εντός του πολεοδομικού ιστού και ότι εάν δεν προσμετρήσουμε τις περιοχές πρασίνου που βρίσκονται σε περιαστικές περιοχές (Σέιχ Σου, Γαλλικός ποταμός, Χορτιάτης) η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο είναι εξαιρετικά χαμηλή για τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού χώρου। Στην αρνητική αυτή εικόνα συμβάλλει η συμπαγής μορφή του αστικού ιστού τόσο στους κεντρικούς Δήμους όσο και σε Δήμους που βρίσκονται στον εξωτερικό δακτύλιο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος. Η απρογραμμάτιστη ανάπτυξη της δυτικής και ανατολικής προαστιακής ζώνης και η σταδιακή ενσωμάτωση στο σχέδιο πόλης περιοχών που υπήρξαν αρχικά οικισμούς αυθόρμητης εγκατάστασης προσφύγων και ασθενών οικονομικά κοινωνικών ομάδων αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες του προβλήματος της έλλειψης δημοσίων και κοινόχρηστων χώρων και ως επέκταση χώρων πρασίνου. Το ζήτημα αυτό φυσικά έχει τεράστιες επεκτάσεις και επιδέχεται εκτενή ανάλυση την οποία δε μπορούμε να συμπεριλάβουμε σε αυτό το άρθρο. Αυτό που έχει σημασία να αντιληφθούμε είναι η σημαντική έλλειψη πρωτοβουλίας από την πλευρά του Δήμου Θεσσαλονίκης και ως επέκταση και άλλων Δήμων να αξιοποιήσουν τις λιγοστές αλλά όχι αμελητέες δυνατότητες ενίσχυσης του πράσινου στοιχείου στην πόλη: Δενδροφυτεύσεις σε πεζοδρόμια, αξιοποίηση μικρών ελεύθερων χώρων που εντοπίζονται κατακερματισμένοι μέσα στον αστικό ιστό, νησίδες μεγάλων οδικών αξόνων...Και φυσικά τα στρατόπεδα της δυτικής περιοχής τα οποία όπως είναι γνωστό αποτελούν αντικείμενο πολλαπλής διαμάχης εδώ και πολλές δεκαετίες.
Θα ήθελα να εστιάσω σε δύο πρόσφατα παραδείγματα τα οποία προβάλλουν με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο την αδυναμία του Δήμου Θεσσαλονίκης να χειρισθεί το πρόβλημα του πρασίνου. Το πρώτο αναφέρεται στην πρόσφατη καταστροφή της νησίδας της οδού Μοναστηρίου μεταξύ του κόμβου της πλατείας Δημοκρατίας και του Σιδηροδρομικού σταθμού. Η νησίδα αποτελούσε μία σημαντική ανάσα για τη γύρω περιοχή καθώς υπήρχε σε αυτή μία δενδροστοιχία από μεγάλα πλατάνια και άλλα δένδρα, τα οποία κυριολεκτικά δημιουργούσαν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μία πράσινη ζώνη. Η νησίδα και το σύνολο των δένδρων σήμερα δεν υπάρχουν καθώς η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ εκτέλεσε εργασίες εντοπισμού δικτύων, ασφαλτοστρώνοντας στη συνέχεια το σημείο που υπήρχε η νησίδα. Εγείρεται το εύλογο ερώτημα εάν αυτή η καταστροφή προβλεπόταν στη μελέτη και εάν ο Δήμος και οι αρμόδιοι φορείς ενημερώθηκαν και συναίνεσαν σε αυτήν την πράξη. Και μάλιστα το ζήτημα δεν είναι μεμονωμένο διότι εάν
ακολουθηθεί η ίδια πρακτική σε όλο το μήκος του έργου, η ίδια μοίρα περιμένει τις νησίδες και το πράσινο της Εγνατίας το οποίο στο ύψος των πανεπιστημίων και στη περιοχή της Χαριλάου είναι σημαντικό και περιλαμβάνει έως και υψηλά πεύκα.
Το δεύτερο αναφέρεται στην πρόσφατη απόπειρα του Δήμου να δενδροφυτεύσει την οδό Κήπων που διέρχεται μπροστά από το τείχος και το Νοσοκομείο 'Αγ.Δημήτριος' ανεβάζοντας στον Αγ.Παύλο. Οι εργασίες προετοιμασίας της δενδροφύτευσης πραγματοποιήθηκαν, οι πλάκες πεζοδρομίου αφαιρέθηκαν αλλά ως εκ θαύματος την επόμενη μέρα το
ίδιο συνεργείο τις έκλεισε ξανά εγκαταλείποντας το σχέδιο. Τι συνέβη? Ποια παρέμβαση απέτρεψε τη δενδροφύτευση σε αυτό το σημαντικό και ιστορικό σημείο της πόλης, σε ένα σημείο που αποτελεί πυρήνα πρασίνου για τις γύρω περιοχές. Αναζητώντας την απάντηση δε μπορούμε παρά να υποθέσουμε το χειρότερο... Το πεζοδρόμιο χρησιμοποιείται ως χώρος παράνομης στάθμευσης κυρίως κατά τις πρωινές ώρες, καθώς τα αυτοκίνητα καταλαμβάνουν το χώρο του πεζοδρομίου αποκλείοντας κάθε κίνηση πεζού στην περιοχή. Η δενδροφύτευση θα ακύρωνε μερικές δεκάδες 'θέσεων στάθμευσης' και αυτό φαίνεται να προκύπτει ως το μόνο αίτιο της συμπεριφοράς του Δήμου. Κανείς αναρωτιέται: Είναι δυνατόν ο Δήμος να είναι δέσμιος μερικών δεκάδων οδηγών οι οποίοι παράνομα καταλαμβάνουν πεζοδρόμια? Είναι δυνατόν η πολιτική για το πράσινο να εξαρτάται από τα συμφέροντα των αυτοκινήτων?
Τα δύο ανωτέρω παραδείγματα αποτελούν συμπληρωματικές εικόνες της ίδιας αρνητικής κατάστασης. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης φαίνεται ανήμπορος τόσο να προστατέψει το λιγοστό υπάρχον πράσινο όσο και να προχωρήσει σε σημειακές παρεμβάσεις ενίσχυσής του. Η πολιτική βούληση για μία βελτίωση της κατάστασης φαίνεται να απουσιάζει.
Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω κάτι ιδιαίτερα σημαντικό: Οι διαπιστώσεις που μπορεί να βγάλει ο καθένας από τη διερεύνηση των δύο αυτών παραδειγμάτων είναι πιστεύω σαφείς. Δεν πρέπει όμως να μείνουμε εκεί, πρέπει να επεμβούμε δυναμικά, να διασώσουμε τις νησίδες της Εγνατίας και να αντικαταστήσουμε τη σειρά αυτοκινήτων στην άνοδο προς τον Αγ.Παύλο με μία σειρά δένδρων - τη μόλυνση και την παρανομία με το οξυγόνο και το δικαίωμα των πολιτών στην ποιότητα ζωής. Είμαι ανοιχτός σε όποιον θέλει να επικοινωνήσει μαζί μου...
Λαγαρίας Απόστολος